حس مکان در فضاهای شهری(با مطالعات روستایی)

حس مکان یا روح مکان،ادراک روحی و روانی فرد از محیط است که به صورت آگاهانه
یاناآگاهانه در فرد بوجود می آید.این حس باعث شخصیت دادن به آن فضا شده و در نتیجه
آرامش را برای افراد مورد نظر به ارمغان می آورد.
حس مکان در فضاهای شهری راباید در روستایی که قبلاً درآنجاواقع بوده جست و جو کرد که امروزه به دلیل افزایش جمعیت آن و برآورده ساختن برخی نیازهای ساکنان،از روستا به شهر مبدل گشته است.برای تبدیل هر روستا به شهر وجود متخصصین امر از جمله
شهرسازان،معماران،روانشناسان،جامعه شناسان،جغرافیدان ها و...کاملاً ضروری است تا آنها باتحقیقاتی گسترده و جامع در مدت زمان کافی بتوانندعلاوه بر در نظر گرفتن بافت،کاربری ها،اقلیم و زیر ساخت ها مولفه های زیر را از روستا استخراج و بر آن تسلط یابند:

-آشنایی با تاریخ،گذشته و اساطیر آنها.
-دلایل شکل گیری روستا،آداب و رسوم و فرهنگ مردم آنجا.
-آشنایی با علائم،نقوش،رنگ ها و عناصری که در مکان های مختلف از آن ها استفاده می کنند که یادآور حسی خوشایند برایشان می باشد.
-آشنایی با نیاز های روانی مردم آنجا با توجه به قومیتشان.
-شیوه معماری و ساخت و ساز آن ها.
-بررسی روابط موجود در فضا ها و دسترسی ها.
-بررسی محلات،مرکزآن ها،فضاهای جمعی و دلایل همنشینی واحدهای مسکونی.

با جمع آوری این اطلاعات است که می توان روستا را به شکل صحیح به یک شهر با هویت،زیبا وسازگار با روحیات مردم آن تبدیل کرد که ساکنین آن به راحتی بتوانند با زمینه معنایی مکان ها و محیط اطرافشان ارتباط برقرار کرده،به آن احساس تعلق پیدا کنند و روح یا حس مکان مورد نظر نهایت تاثیرات مناسب راداشته باشد.


معمار و روانشناس

پر وفسور برایان لاوسون پس از تحصیل در رشته معماری در دانشگاه آکسفورد،دوره
روانشناسی کاربردی رانیز در دانشکده آستون بیرمینگام سپری کرد و مدارج کارشناسی ارشد و دکتری را در این زمینه کسب نمود.
او یک معمار برجسته است و دارای تجارب منحصر به فردی در زمینه طراحی ساختمان ها وتاُسیسات سالم به لحاظ رعات اصول سلامت روانی است.برخی از مسئولیت ها و فعالیت های ایشان به شرح زیر است:
1.رئیس کمیته ارزیابی پژوهش هایHEFC(درزمینه های ساختن وآبادانی فضاها)
2.رئیس دانشکده مطالعات معماری دانشگاه شفیلد
3.رئیس گروه پژوهشی چشم انداز در دانشگاه شفیلد
4.پروفسور صاحب نظر در دانشگاه بین المللی سنگاپور و دانشگاه تکنولوژی مالزی
و...


از جمله تاُلیفات چاپ شده ایشان :طراحان چگونه می اندیشند،طراحی ذهنی،آنچه طراحان باید بدانندو...که ماهیت و فرایند طراحی را مورد بحث قرار می دهند.مباحث جالب جدید گنجانده شده در این تاُلیفات شامل:طبیعت،چگونگی کسب مهارت وتخصص در طراحی و نیز انتقال شایسته دانش،مهارت و تجربیات به سایر افراد در زمینه های طراحی و معماری است.



وی بنیانگذار منطق زبان فضا است که ارتباط بین معماری فضای اطراف با رفتار شناسی انسان و کسب تجربه افراد و ادراک آن ها از محیط را مورد بحث و بررسی قرار می دهد. او همچنین بنیانگذار مباحثی چون:ارتباط بین زبان،معماری و رفتار شناسی انسان و کسب تجربه از فضای اطراف می باشد. تازه های جالب در این زمینه شامل:ارزش گذاری و تاُثیر طراحی بر کیفیت زندگی انسان می باشد.

پرو فسور برایان لاوسون توجه و تاُکید ویژه ای بر سلامت و بهداشت روانی ناشی ازمحیط دارد،لذا یکی از اشتغالات او در قسمت طراحی ایمن سازی و سالم سازی محیط ساختمان ها و هدایت امور پژوهشی در زمینه ابزار طراحی و معماری است.

اعلام موضوع نهایی ضیافت نهم

مهلت اعلام نظر در زمینه موضوعات اعلام شده به پایان رسید و موضوع شماره 2(حس مکان در فضاهای شهری )
با14 رای به عنوان موضوع نهایی این ضیافت برگزیده شدومهلت نگارش مطالب(بنا به درخواست برخی شرکت کنندگان) از سوی آقای محمدرضا منعام
تا10 دی ماه تمدید شد.
برای دریافت اطلاعات بیشتر به وبلاگ (سکونتگاهی برای همه)مراجعه کنید.

ضیافت نهم معماری به میزبانی(سکونتگاهی برای همه)

موضوعات پیشنهادی :

١- طراحی شهری : قلمروی معماران یا شهرسازان؟

٢- حس مکان در فضاهای شهری

٣-بهترین مقاله ( معماری - شهرسازی) در سال ٢٠٠٨ به همراه نقد آن از منظر شما + لینک مقاله

................................................
زمان بندی ضیافت :

۴ آذر ١٣٨٧ تا ١٢ آذر ١٣٨٧ انتخاب موضوع از سوی دوستان

١٣ آذر ١٣٨٧ اعلام موضوع نهایی ضیافت نهم

١٣ آذر ١٣٨٧ تا ١ دی ١٣٨٧ مهلت نگارش مطلب

٢ دی ١٣٨٧ تا ۵ دی ١٣٨٧ : تنظیم مجموعه مباحث ضیافت به صورت یکجا و pdf و قرار گرفتن بر روی شبکه.

5 دی 1387 معرفی میزبان دهم ضیافت های معماری







جهت شرکت در این ضیافت به وبلاگ (سکونتگاهی برای همه) مراجعه فرمایید.

villa mairea

آلوار آلتو دردهکده ی کورتان در جنوب شرقی بوسنی ودر خانوادهای که عاشق طبیعت بودند متولد شد.پدری نقشه بردار داشت.انظباط را از او وخلاقیت و سرزندگی را از مادرش به ارث برد.
اوعلاوه بر نقاشی در پیانو زدن نیز مهارت داشت.
وی پس از اتمام تحصیلاتش به کارآموزی زیر نظر معماری به نام سالرو پرداخت
دو معلم آلتو به نام های یوسکونیستروم و آرماس لینگرن پایه های اصلی تحصیل او را بنا کردند.
یکی از طراحی های زیبای او با نام ویلا میریا در سال1938-1939 در نورمارکو فنلاند ساخته شد:
-برخی ازخصوصیات این ویلا:
دیوارهای چوبی که یادآور خانه های رعیتی فنلاندی است.
تغییر مصالح کف در فضاهای مختلف ویلا و جلوگیری از همسان شدن فضا ها با طر احی متفاوت آن ها.
آزادی نقاش گونه آلتو که از نقاشی های مدرن الهام گرفته شده بودوقسمتی از یک جنبش بین المللی به شمار می رفت.
-عکس هایی از ویلا میریا:






















محیط های استرس زا:

استرس واکنش رواني و فيزيولوژيکي است و زماني رخ مي دهد که فرد حس مي کند در موقعيت و شرايط تهديد کننده اي قرار گرفته است. استرس غالبا به صورت احساس اضطراب تجربه مي شود. هنگامي که فرد احساس مي کند در معرض خطر و تهديد قرار گرفته است سيستم اعصاب سمپاتيکش او را آماده فرار از خطر يا مقابله با آن مي کند و در عين حال در درون فرد پاره اي واکنش هاي فيزيولوژيکي نظير تپش قلب، تعريق، دلشوره و افزايش ترشح آدرنالين و مواد شيميايي ديگر رخ مي دهد.

محيط را به شکل ضمني هر آنچه در اطراف ما است، چه ساخته شده چه طبيعي، مي توان ناميد.معماران ساختمان ها و محيط هاي باز و منظر را محيط تعريف مي کنند.
استرس زاي محيطي عبارت از يک عنصر محيط فيزيکي است که به علت تهديدآميز بودن، واکنش عاطفي منفي ايجاد مي کند.عوامل استرس زاي محيطي، عواملي هستند که با ايجاد استرس در فرد در طولا ني مدت باعث افت قابليت هاي فرد خواهند شد.





استرس زاهاي محيطي نسبت به محيط هاي استرس زا داراي وجوه معين تر و بررسي شده تري هستند. عواملي که موجب مي شود محيط به نظر انسان استرس زا باشد دو دسته هستند:

1- عواملي که در ميان همه افراد تقريبا مشابه هستند.

2- عواملي که بين افراد مختلف متفاوتند: اين عوامل نتيجه تفاوت در شخصيت انسان ها هستند.

احساس استرس در يک محيط بسيار وابسته به شکل ادراک فرد از محيط مي باشد. به شکل خلا صه مي توان ادراک را فرآيندي دانست که طي آن فرد اطلا عات را از محيط پيرامون، توسط حواس خود، دريافت کرده و پس از آن به وسيله مغز تجزيه و تحليل و ارزيابي مي کند، سه عامل تاثيرگذار بر ادراک نقش بسيار مهمي دارند: الف - وضع روحي انسان در آن لحظه و حال و هواي محيط در زمان ادراک ب - خلق و خوي شخصي که چيزي است نقش گرفته و ساخته شده از تمامي تجربيات و وقايع گذشته شخص بيننده. پ - عوامل موروثي و زمينه اجتماعي، رواني يعني عواملي که نه از طريق ياد گرفتن به وجود آمده اند و نه از راه تجربه. اين تفاوت ها در افراد سبب مي شود که افراد تجربه هايي متفاوت از ادراک يک فضا را داشته باشند، ادراکات محيطي ممکن است متفاوت از يکديگر، باشند.







جمع بندي:
تقريبا براي هر فردي تجربه کلا فه شدن بر اثر سر و صدا، گرما يا رطوبت و شرجي هوا پيش آمده است. از سويي ديگر گاهي اتفاق افتاده که با ورود به فضا يا مکاني بدون اينکه دليل خاصي داشته باشد احساس دلهره و اضطراب کند. در روانشناسي محيط مورد نخست با عنوان استرس زاهاي محيطي شناخته مي شود، عوامل استرس زاي محيطي، عواملي هستند که معمولا به علت تهديدآميز بودن «ايجاد واکنش عاطفي منفي مي کنند». شدت اين واکنش در افراد مختلف متفاوت است. ادراک محيط نقش زيادي در ايجاد احساس استرس دارد. بخشي از عوامل موثر بر ادراک شخصي است مانند تجارب، ژنتيک و... جدا از عوامل شخصي که بر نحوه ادراک فرد از محيط به عنوان فضايي استرس زا نقش دارد، برخي عوامل ادراکي هستند که ممکن است افراد را درباره محيط اطراف دچار اضطراب کنند. آزمايشات نشان داده اند که انسان در صورتي که در حالت بي خبري مطلق از محيط اطراف باشد يا اطلا عات رسيده به فرد از محيط اطراف به حدي کم باشد که وي قادر نباشد شناخت از محيط اطراف خود را گسترش دهد، يا از سويي ديگر حجم اطلا عات رسيده به فرد به حدي زياد باشد که ديگر قادر به تجزيه و تحليل و پرداخت اطلا عات نباشد دچار حالا ت رواني نامطلوب مانند احساس کسالت، وحشت بي اساس و کابوس بيني و... خواهد شد.برگرفته از نوشته های آقای دکتر آتش پور

معرفی یک کتاب:



نام كتاب: طراحان چگونه مي انديشند
مؤلف: برايان لاوسون
مترجم: دكتر حميد نديمي
ناشر: مركز چاپ و انتشارات دانشگاه شهيد بهشتي
تاريخ انتشار: پاييز 1384 چاپ سوم
كتاب "طراحان چگونه مي انديشند" با عنوان فرعي "ابهام زدايي از فرايند طراحي" حاصل نظر به "انديشه طراحانه" با ديدي همه جانبه است و تخصص دوگانه مؤلف در دو عرصه طراحي و روانشناسي، وي را در نزديك شدن به چنين نگاهي ياري رسانده است.

مؤلف كيست؟

پروفسور برايان لاوسون در مدرسه معماري آكسفورد درس خوانده و تحصيلات خود را با دوره اي در دپارتمان روان شناسي كاربردي، دانشگاه آستون در برمينگام پي گرفته و مدرك كارشناسي ارشد و دكتراي خود را نيز از همين دانشگاه دريافت كرده است. وي اكنون رئيس گروه مطالعات معماري دانشگاه شفيلد انگلستان است.

كتاب در پي چيست؟

لاوسون بيش از 100 اثر منتشر كرده و از آن ميان كتاب "طراحان چگونه مي انديشند" كه از جامع ترين كتب منتشر شده در نوع خود است، از زمان انتشار جزء منابع درسي بسياري از دروس طراحي، چه در رشته معماري و چه در ساير رشته هاي طراحي بوده است.
وي در كتاب ديگر خود با عنوان "طراحي در ذهن" فرايند طراحي را در خلال بررسي كارهاي تعدادي از معماران صاحب نام جستجو مي كند.

ترجمه كتاب به چه هدفي صورت گرفته است؟

در كشور ما از يك سو رويكرد جدي به موضوع روانشناسي و فرايند طراحي، سابقه چنداني ندارد و از سوي ديگر، رسميت يافتن موضوع فوق در عناوين دروس رشته معماري از برنامه آموزشي دوره دكتراي معماري و پس از آن، برنامه آموزشي دوره كارشناسي ارشد ناپيوسته معماري پيش تر نرفته است.
اقبال روزافزون مجامع معماري كشور، بويژه در مدارس معماري، پاسخ شايسته اي مي طلبد و آن معرفي منابع مكتوب مرجع به خوانندگان فارسي زبان است.

در اين كتاب چه مي خوانيم؟

بخش اول: طراحي چيست؟ / نقش دگرگون شونده طراح، نقشه هاي مسير فرايند طراحي
بخش دوم: / مسئله ها و راه حل ها / اجراي مسئله طراحي، اندازه گيري در طراحي الگويي از مسئله هاي طراحي، راه حل ها و فرايند طراحي
بخش سه: انديشه طراحان / انواع و شيوه هاي انديشيدن، تفكر خلاق اصول راهنما، راهبردهاي طراحي، فوت و فن هاي طراحي، دام هاي طراحي، طراحي با نقشه ها، طراحي با ديگران، طراحي با رايانه ها

روانشناسي فضاها در معماري :

1- فضا چيست ؟در ابتدا به موضوع اصلي معماري يعني تعريف فضا مي پردازيم : بطور کلی فضا داراي 2 تعريف مي باشد :
فضا ماهيتي است خودبسا و قائم به ذات ، محدودو يا نا محدود ، وسيله اي است تهي و مستعد و داراي گنجايش كه آن را با چيزهايي پر مي كنند ( مانند جسم نرمي كه آماده است هر نقشي را بپذيرد و اجازه مي دهد كه همه چيز در آن وارد شود ) پس فضا همچون ظرفي است كه حتي اگر تهي باشد ، وجود دارد .
اگر فضاي مطلق را انكار كنيم در عوض فضا را بايد پديد آمده از اشياء بدانيم .
فضا به هيچ وجه قائم به ذات نيست . فضا را منظومه اي از اشياي طبيعي و مصنوعي ايجاد مي كند كه معمار در ايجاد آن دخيل است . براي اينكه هر چيزي چنان كه بايد درك شود ناظر بايد در فاصله اي مناسب از آن بايستد . نماي بسيار ساده را مي توان از نزديك بي هيچ مشكلي نگاه كرد ، در حاليكه نمايي را كه حجم ها و پرداختش غني تر باشد ناظر مي خواهد آنقدر عقب تر برود كه احساس كند در جاي درستي ايستاده است . تا وقتي كه قاعده بنايي به زمين چسبيده باشد نيازبه فضاي تنفس بصري به آن بنا مربوط نميشود ؛ اما اگر بنا جرمي تلقي شود كه بر فراز زمين مطلق است و بر ستونها و جرزها متكي است فضاي آزاد مناسبي هم براي اين بعد لازم مي آيد كه اين اندازه بسته به جلوه اي است كه معمار دوست دارد . اگر فضاي مياني بالاي سطح زمين باشد بنا همچون بالوني لنگر انداخته شناور مي شود ام اگر اين فضا خيلي كوچك باشد انگار نيروهاي كه از سوي بنا به سوي بستر صادر شوند وادار به اشغال سطحي شده اند كه به نسبت جرم بنا بسيار كوچك هستند .



1 -1-فضاهاي عمودي در معماري :از لحاظ هندسي ، هر 3 مختصات دستگاه دكارتي فضا ماهيتي برابر دارند اما فضاي زميني ما تحت نفوذ نيروي جاذبه است كه جهت عمودي را در مقام جهت معيار ممتاز مي سازد . ما ساير جهات فضايي را بنابر نسبتشان با جهت عمودي در مي كنيم . برج پيزا با كج شدن فيزيكي از معياري كه بناهاي اطراف نهادند منحرف شد اين معيار محيطي آكنده از تمايل مداوم بصري ايجاد مي كند كه شخص را به غلط بدين باور مي رساند كه كشش در بدن او در جهتي مايل اعمال مي شود .





1-2- فضاهاي افقي در معماري :زندگي به شيوه افقي موجب افزايش تعامل ، حركت آزاد از جايي به جاي ديگر و سهولت پيشرفت مي گردد در حاليكه در زندگي كه بصورت عمودي نظام يافته باشد بر سلسله مراتب ، جدا سازي ، جاه طلبي و رقابت تأكيد مي شود .چشم انسان ديدن در يك سيستم افقي – قائم را به سطوح مايل ترجيح مي دهد از نظر روانشناسي اين مطلب چنين توجيه مي شود :هر محرك بصري مي خواهد طوري ديده شود كه در ساختار آن در ذهن ، ساده باشد . حركات ما در جهات قائم در راستاي نيروي جلذبه يا برخلاف آن است . در سطح افقي تمام جهات افقي هم ارزش اند در حاليكه جهت قائم مفاهيمي مانند سلسله مراتب يا رقابت را تداعي مي كند . فصل مشترك اين دو محور در مورد ساختمان آنجاست كه ساختمان در تماس با زمين است . نحوه شكل گيري اين جهت به همراه فرم ساختمان در ادراك ما از رابطه بنا با پيرامون آن تأثير مي گذارد . توجه ما در ادراك بصري بيشتر متوجه جهت قائم است زيرا اختلاف ارتفاع زودتر به چشم مي خورد تا اختلاف عرض ولي در عمل توجه ما بيشتر معطوف به سطح خنثي تر يعني سطح افقي است .

منبع مطالب بالا:www.hopcartoon.com

تعريف روانشناسي :

روانشناسي يعني مطالعه علمي رفتار و فرآيندهاي رواني . اين تعريف هم به رفتارهاي مشهود نظر دارد و هم به رفتارهاي غيرظاهري .
روانشناسي در ابتدا به بسياري از چراهايي كه در باره روان و رفتار ماست اعم از ذهني و عاطفي ، انگيزشي و هيجاني مطرح مي شود پاسخ مي دهد . وراي اين ارزش نظري اين علم داراي ارزش علمي است كه به مراتب پراهميت تر است زيرا هدف علمي چيزي نيست جز ياري رساندن به او در حين يك زندگي لذت بخش . روانشناسي داراي حوزه هاي متعددي است كه يكي از اين حوزه ها روانشناسي معماري مي باشد . رودولف آرنهايم از پيشگامان نظريه پردازي در زمينه روانشناسي هنر و معماري مي گويد : چون درك معماري نسبي است و به نسبت بيننده تفاوت ميكند نمي توان از اصولي ثابت در روانشناسي ادراك بصري معماري سخن گفت . نيازهاي رواني درك صور در معماري نيازهاي ثانويه نيست زيرا اصولاً هر نياز انسان حتي نيازهاي حيواني و اوليه او ، تا به زبان ادراكي و رواني بيان نشود براي او قابل دريافت نيست .
منبع مطالب بالا:www.hopcartoon.com

روانشناسی مومن:

شادی مومن در چهره او و اندوه وی در دلش است.سینه اش از هر چیزی فراخ تر و نفس او از هر چیزی خوارتر است.برتری جویی رازشت و ریا کاری را دشمن می شمارد.اندوه او طولانی و همتش بلند است.سکوتش فراوان و وقت او با کار پر است.شکرگذار و شکیبا وژرف اندیش است.ازکسی درخواست ندارد و نرمخو و فروتن است. * امام علی(ع)

جستجو در این وبلاگ